Świętokrzyski Park Narodowy, Muzeum Przyrodnicze na Świętym Krzyżu

Muzeum przedstawia Świętokrzyski Park Narodowy, który powstał w 1950 roku i obejmuje: najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich – Łysogóry ze szczytami Łysica (614 m n.p.m.) i Łysa Góra (595 m n.p.m.), część wschodnią Pasma Klonowskiego i część Pasma Pokrzywiańskiego (wraz z Chełmową Górą). Większość powierzchni parku zajmują głównie lasy jodłowe i bukowe. Na terenie parku 674 drzewa uznano za pomniki przyrody. Ciekawostką parku jest endemiczny świętokrzyski bór jodłowy i stanowiska modrzewia polskiego na Chełmowej Górze. W parku stwierdzono również 260 gatunków porostów, 190 gatunków mszaków i 700 gatunków roślin naczyniowych. Występują tam 82 gatunki roślin i 29 gatunków zwierząt objętą ochroną gatunkową. Do najcenniejszych roślin należą: kosaciec syberyjski, kwiat kulisty, paproć strusia i Dryopteris dilatata. Największą ciekawostką parku są głazowiska "gołoborza", czyli pozbawione roślinności pod wierzchołkiem szczątki głazów kwarcytowych okresu kambryjskiego, które są świadectwem obecności lodowca na terenie Polski. Najcenniejszym zabytkiem Świętokrzyskiego Parku Narodowego jest pobenedyktyński zespół klasztorny na Świętym Krzyżu, którego początki sięgają pierwszej połowy XII wieku. To tu powstały Kazania Świętokrzyskie, prawdopodobnie najstarszy polski tekst pisany.